دیابت بارداری یا همان دیابت حاملگی، یک وضعیت دیابت است که برای اولین بار در طول بارداری ایجاد میشود. در این شرایط، سطح گلوکز خون زنان باردار به مقدار بیشتر از حد معمول افزایش مییابد. این موضوع ممکن است برای برخی زنان مشکل ساز شود؛ زیرا می تواند به مشکلات بارداری و همچنین به افزایش خطر ابتلا به دیابت بعد از زایمان منجر شود.
زمان انجام آزمایش
زمان انجام آزمایش برای دیابت بارداری معمولاً در هفته های 24 تا 28 بارداری توصیه می شود. این آزمایش به عنوان تست Glucose Challenge Test (GCT) شناخته می شود. در صورتی که نتیجه این آزمایش مرزهای نرمال را تجاوز کند، آزمایش تایید کننده یا Oral Glucose Tolerance Test (OGTT) ممکن است انجام شود تا به طور دقیق تر دیابت بارداری تشخیص داده شود.
آزمایش دیابت بارداری به چه صورت انجام میشود؟
آزمایش دیابت بارداری یک آزمون مربوط به دوره بارداری است که برای بررسی سطح قند خون زنان باردار انجام می شود. این آزمون برای تشخیص دیابت بارداری یا مشکلات مرتبط با قند خون در این دوران انجام می شود.
انواع آزمایش دیابت بارداری
دو نوع آزمایش اصلی برای تشخیص دیابت بارداری وجود دارد:
1- آزمایش قند خوراکی یا آزمایش گلوکز خوراکی
- در این آزمون، ابتدا به فرد مادر یک مقدار مشخص از محلول گلوکز داده میشود.
- سپس نمونههای خون از فرد برای بررسی سطح قند در طول چند ساعت بعد از مصرف گلوکز گرفته میشود.
2- آزمایش قند خون تست دو مرحلهای
- در این آزمون، مادر ابتدا یک آزمون سرعت جریان قند (GCT) دریافت می کند.
- اگر نتایج GCT نرمال نبود، آزمایش تست محدوده گلوکز (GTT) انجام می شود.
آیا نکات برای آماده سازی قبل از آزمایش دیابت بارداری وجود دارند؟
قبل از انجام آزمایش دیابت بارداری، ممکن است پزشک به شما دستورالعمل های خاصی برای آمادهسازی اعطا کند. این دستورالعمل ها ممکن است شامل محدودیت های مربوط به تغذیه قبل از آزمون یا داروهای خاصی که قبل از آزمایش باید مصرف شوند، باشد.
علائم و عوامل خطر
معمولا دیابت بارداری بدون نشانه های خاصی ایجاد می شود. با این حال، برخی از علائم ممکن است شامل؛
- ادرار زیاد
- تشنگی شدید
- احساس خستگی یا ضعف
- افزایش تشنج های عضلانی می باشد.
عوامل خطر دیابت بارداری
تعدادی از عوامل خطر دیابت بارداری شامل موارد زیر است:
- دیابت در خانواده
- داشتن تاریخچه دیابت بارداری در گذشته
- سن بالای 35 سال
- چاقی یا اضافه وزن قبل از بارداری
- قاعدگی نامنظم
- تشخیص پلیکیستیک تخمدان (PCOS)
تشخیص و درمان
برای تشخیص دقیق دیابت بارداری، زنان باردار باید آزمون های گلوکز خون انجام دهند. در صورت تایید دیابت بارداری، معمولا تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت های ورزشی به همراه نظارت دقیق توسط پزشک انجام می شود. گاهی اوقات، نیاز به مصرف داروهای کاهنده قند یا انسولین نیز میباشد.
برای پیشگیری و مدیریت دیابت بارداری، معمولا موارد زیر توصیه می شود:
- رژیم غذایی:اصول تغذیهای سالم و منظم میتواند کمک کند تا سطح قند خون در محدوده نرمال نگه داشته شود.
مصرف غذاهای با فیبر: انتخاب غذاهایی که حاوی فیبر هستند می تواند کمک کند تا قند خون در مرزهای طبیعی باقی بماند.
- کنترل مصرف کربوهیدرات ها: مصرف مقادیر مناسبی از کربوهیدرات ها و نگهداری تعادل بین مصرف کربوهیدرات و مقدار انسولین مصرفی می تواند به حفظ قند خون مناسب کمک کند.
- مصرف پروتئین ها و چربی های سالم: مصرف مقادیر مناسبی از پروتئین و چربی های سالم مانند چربی های نیمه اشباع شده و اسیدهای چرب امگا-۳ می تواند به سلامتی مادر و نوزاد کمک کند.
- مصرف مکمل های ویتامینی و مواد معدنی: اطمینان از مصرف مقادیر کافی از ویتامین ها و مواد معدنی مهم برای سلامتی مادر و نوزاد ضروری است.
- مدیریت مصرف غذا: تقسیم صحیح وقت مصرف و مقادیر غذاها می تواند کمک کند تا قند خون در مرزهای طبیعی باقی بماند.
- فعالیتهای ورزشی: ورزش منظم و ملایم میتواند به کنترل قند خون کمک کند.
- مشاوره با پزشک: قبل از شروع هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا به طور مشخص فعالیت مناسب برای شما تعیین شود.
- نوع و میزان ورزش: انتخاب فعالیت های ورزشی مناسب و منظم، مانند پیادهروی، شنا و یوگا، می تواند برای زنان دچار دیابت بارداری مفید باشد.
- شناخت حدود: برنامه ورزشی باید بر اساس وضعیت فرد و توصیه های پزشکی باشد و باید در حدود ایمنی انجام شود.
- ممیزی منظم: پیگیری دقیق از سطح قند خون و ممیزیهای منظم توسط پزشک اهمیت دارد.
- داروها: در صورت لزوم، پزشک ممکن است داروهای خاصی را برای کنترل قند خون تجویز کند.
در مواردی که کنترل قند خون به موقع به وسیله تغییرات در سبک زندگی امکان پذیر نباشد، ممکن است پزشک داروهای خاص یا انسولین را نیز تجویز کند.
پس از زایمان، برای زنان مبتلا به دیابت بارداری، تستهای کنترل قندخون و پیگیری های پزشکی دورهای برای اطمینان از بهبود وضعیت و پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 توصیه می شود.
مشاوره با پزشک
بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب برای شرایط خاص خودتان را دریافت کنید.
پیامدهای عدم کنترل دیابت در زمان بارداری
دیابت بارداری برای مادر و نوزاد مشکلات جدی ایجاد کند. از جمله پیامدهای دیابت بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2
زنانی که دیابت بارداری داشته اند، احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده بالاتر است.
خطرات برای نوزاد
اگر دیابت بارداری کنترل نشود، ممکن است نوزاد مشکلاتی مانند وزن بیشتر از معمول (مکروسومی) یا مشکلات تنفسی داشته باشد.
مشکلات مادرانه
دیابت بارداری می تواند خطراتی مانند فشار خون بالا، عفونتهای مجاری ادراری یا پیش از زمان ایجاد شدن حالت استرسی برای مادر ایجاد کند.
خطر ابتلا به عفونتها
افراد مبتلا به دیابت بارداری ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به عفونت ها داشته باشند
بهبود ناقص زخمها
زنان دارای دیابت بارداری ممکن است دچار بهبود ناقص زخمهای پس از عمل زایمان شوند.
مشکلات جنینی
دیابت بارداری میتواند منجر به افزایش وزن جنین، مشکلات تنفسی در نوزاد پس از تولد و افزایش خطر مرگ نوزاد در رحم گردد.
ورزش مناسب برای دیابت بارداری
ورزش منظم برای زنان باردار با دیابت بارداری بسیار مفید است. تمرین هایی مانند پیاده روی، شنا، یوگا و تمرینات استقامتی مثل دویدن یا دوچرخهسواری می تواند به بهبود سلامتی کمک کند. اما حتما قبل از شروع یک برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا بتوانید یک برنامه مناسب برای خودتان داشته باشید.
نتیجه
آزمایش دیابت بارداری معمولاً در هفته 24 تا 28 بارداری انجام می شود. در صورتی که نتایج آزمون نشان دهنده دیابت بارداری باشد، می تواند موجب تغییر در رژیم غذایی یا مصرف داروهای خاص شود. همچنین، مراقبت های پزشکی دقیق تری در دوران بارداری ممکن است لازم شود. ممکن است پزشک شما بهترین روش برای آزمایش دیابت بارداری خود را توضیح دهد، بنابراین مهم است که همیشه با پزشکتان در مورد هرگونه سوال یا نگرانی مرتبط با آزمایش دیابت بارداری صحبت کنید.
